İstanbul, doğu ve batının kesişme noktasında bulunan stratejik konumuyla havacılık faaliyetleri açısından Türkiye ekonomisine daha fazla katkı verebilir. Bu düşünceden yola çıkarak, İstanbul’un coğrafi konumunun daha etkin kullanmak ve hızla büyüyen bayrak taşıyıcımız THY’nin ihtiyaçlarına cevap vermek amacıyla İstanbul Havalimanı’nın yapım süreci başlatılmıştır. Atatürk Havalimanı’nın mevcut kapasitesiyle Türkiye’nin havacılıktaki büyüme hızına ayak uyduramaması da yeni bir havalimanı ihtiyacını ortaya çıkartmıştır.

İstanbul Havalimanı’nın ihalesi 2013 yılında yapılmış ve ihaleyi kazanan İGA’ya yer teslimi 2015 mayıs ayında yapılmıştır. Türkiye’nin en büyük alt yapı projesi konumunda olan İstanbul Havalimanı’nın inşaatı 42 ay gibi rekor bir sürede tamamlanmış 29 Ekim 2018 yılında Cumhurbaşkanı’mız Recep Tayyip Erdoğan tarafından görkemli bir törenle hizmete açılmıştır.

İstanbul Havalimanı, bugüne kadar daha çok yolcu sayıları, köprüler, pasaport bankoları, check-in kontuarları gibi yolcu hizmetlerine dayalı özellikleri ile gündeme gelirken, kargo taşımacılığı, hizmetleri ve alt yapıyı düzenleyen özerk, akıllı iş yönetimi ile önemli bir potansiyel barındırmaktadır. Bu bakımdan Turkish Cargo’nun tesislerini tamamen tamamlayıp, Atatürk Havalimanı’nın da kargo havayolu uçuşlarına kapanmasıyla İstanbul Havalimanı, kargo hizmetleri ile yurt içi ve yurt dışında daha fazla gündeme gelecektir.

Geldiğimiz noktada, Avrupa, Orta Doğu, Asya, Kuzey ve Doğu Avrupa`dan beş saatlik uçuş mesafesinde bulunan Türkiye`nin eşsiz coğrafi konumu, Asya ve Orta doğu ile Afrika, Avrupa ve Amerika kıtaları arasında HUB olma özelliği, kargo ve lojistik operasyonlarının stratejik önemini arttırmaktadır. Bugün itibariyle İstanbul Havalimanı kargo taşımacılığında 52 tanesi iç hat, 250 tanesi dış hat olmak üzere toplam 120 ülkede (60 tanesi ülke başkent) 300 destinasyona, (133 tanesi 3 saatlik destinasyon) potansiyel pazarlara ulaşım imkânı sunmaktadır. Bugün, dar gövdeli yolcu uçaklarıyla 200’ün üzerinde destinasyona yapılan uçuşlara, geniş gövdeli uçaklarla yapılan uzun menzilli uçuşların da eklenmesi, Türkiye’nin yolcu ve kargo potansiyeline büyük bir katkı verecektir. Böylece transit yolcu ve kargo faaliyetinin de tüm bu operasyonlara eklenmesiyle İstanbul Havalimanı, başta Türk Hava Yolları olmak hem kargo havayolları için hem de havalimanı paydaşları için çok verimli bir bağlantı noktası haline dönüşmeye başlayacaktır.

Yüzyıllar boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış, konumu gereği dünyanın önde gelen ticaret merkezleri arasında yer alan İstanbul, her geçen büyüyen ekonomisi ve genişleyen uçuş ağı sayesinde bugün dünyanın en önemli metropollerinden biri haline gelmiştir. Bugün itibariyle İstanbul Havalimanı-Kargo Şehri’nin coğrafi konumu ve yüksek standartlardaki güvenlik, verimlilik hizmetleriyle birlikte İstanbul`un ekonomik büyümesinin önemli bir parçası olması ve aynı zamanda Doğu Avrupa, Orta Doğu ve Orta Asya`nın en önemli hava kargo ve lojistik merkezlerinden biri haline gelmesi beklenmektedir.

Özellikle belirtmemiz gerekiyor ki; saygın bir hub olma hedefi ve ekonomik büyümenin sürdürülebilir olması için havalimanına sağlanan ulaşım ve bağlantının çok yönlü olarak hızlı, kesintisiz, güvenli ve konforlu bir şekilde yapılması önem arz ediyor. Bu kapsamda, İstanbul Havalimanı ‘nın çoklu taşıma altyapısına, hava ve karayolu bağlantısına ilaveten, önümüzdeki beş yıl içerisinde demiryolu ile de bağlantı yapılması planlanmaktadır. Bu yatırım, tüm fazlarıyla tamamlandığında, İstanbul Havalimanı-Kargo Şehri, çok yönlü yönetim ve işletim yapısıyla Dünya’nın ilk beş havalimanı arasında yer alacaktır.

İstanbul Havalimanı – Kargo Şehrinin planlaması Hava kargo sektörünün ihtiyaçları ve dünyadaki kargo şehri örnekleri göz önüne alınarak yapılmış ve yapılan mastır plan çerçevesinde, Hava Kargo Taşıyıcıları, Gümrüklü ve Gümrüksüz Antrepolar, Yer Hizmeti Şirketleri, Kargo Acenteleri, Kargo Nakliye Şirketleri, Kurye Şirketleri ve Kamu Kurumlarının da aralarında olduğu operasyonlar bir arada konumlandırılmıştır. En önemlisi de kargo faaliyetleri de bu iş modeliyle başlamıştır. İstanbul Havalimanı Kargo Şehrinin birinci fazı 1,4 milyon m2 üzerine kurulmuş, açılış tarihi itibariyle kargo işleme kapasitesi 1,5 milyon ton, 2021 yılındaki hedef ise 5,5 milyon ton olarak belirlenmiş, tüm planlamalar bu yönde kurgulanmıştır.

İstanbul Havalimanı – Kargo Şehri’nde kargo, hızlı kurye-posta, lojistik, geçici depolama hizmeti veren, acente ofisleri, gümrük görevlilerinin yanı sıra lokal ve yabancı birçok firma faaliyetlerine başlamıştır. Spesifik olarak 9.000 m2 lik soğuk zincir depoları, değerli ve kırılgan mal depoları, 5.000 m2 lik canlı hayvan depolama alanları mevcuttur.  Havalimanı işletmecisi İGA’nın iş modeli ise başta Gümrük olmak üzere tüm kamu binalarının, acente binasının ve serbest depolar dışındaki tüm binalar için alan tahsisi yapmak ve paydaşların kendi operasyonlarını faaliyete geçirmelerine destek olarak planlanmıştır.

Mükemmel altyapı ve operasyonel verimlilik

Kargo Şehri, terminal binasının batısındaki 1. ve 2. pistlerin arasında konumlanmıştır. Bu bölümün kuzeyinde Uçak Bakım Hangarları bölgesi ve Hava Trafik Kontrol Kulesi yer almış, daha sonra güneye doğru tüm yapılar sıralanmıştır. Planlamadaki esas amaç kargo uçaklarının en kısa sürede park pozisyonuna gelmesi ve yükleme boşaltma işlerinin en kısa sürede sonuçlandırılarak kargo uçağının tekrar gönderilmesidir. Bu bağlamda kargo şehri kuzey-güney yönünde konumlandırılmış, şehre güneyden ilk girildiği bölgeden itibaren antrepolar ve diğer binalar doğuda ve batıda pistlerin hemen yanlarında konumlanmıştır. Antrepoların önlerindeki bölgede, park etmiş kargo uçaklarına olan mesafesi 50 metreden az, kara tarafında mal getiren veya götüren kamyonlar ise antrepoların içlerine kadar inşa edilmiş yükleme-boşaltma rampalarına park etme imkânına sahipler.

Terminale yakın gerek açık park pozisyonlarında gerekse köprülere park etmiş yolcu uçakları altındaki kargo paletleri ise yer hizmeti şirketleri tarafından apron üzerindeki 3 farklı tünel ile kargo şehrindeki çeşitli antrepolara intikal ettirilmektedir. Antrepoların önünde bulunan hava kargo taşıyıcılarının kendi uçak park pozisyonları sayesinde kargo elleçleme süreci büyük ölçüde kolaylaşmıştır. Aynı anda 29’dan fazla geniş gövdeli kargo uçağının park pozisyonu aldığı kargo şehrinde park pozisyonları antrepoların hemen önünde yer almaktadır. Verimli ve etkin çalışma altyapısı, bu konumlardan yolcu terminallerine ve uzak park yerlerine erişimi de kolaylaştırmaktadır. 4.pistin tamamlanmasıyla birlikte, 1.ve 2. pistin arasında olduğu gibi ayrıca 3.ve 4.pistin arasında da ikinci bir kargo şehrinin kurulması mümkün olacaktır.

İstanbul Havalimanı-Uçuş Operasyonları

İstanbul Havalimanı Kargo Şehri’nde kargo uçaklarının operasyonları 10 Nisan 2019’da başlarken, bugün itibariyle halen yolcu uçağı altı kargo taşıyan 74 havayolunun yanı sıra, Turkish Cargo, MNG, Lufthansa, Qatar, SilkWay, Egypt Air, Atlas Air, ASL Airlines (FedEx), Uzbekistan Air olmak üzere toplam 9 kargo havayolu şirketi faaliyette bulunmaktadır. Bunlardan 4’ü Atatürk Havalimanı’na daha önce uçmayan kargo havayolu şirketleridir. Ayrıca 11 tane yolcu havayolu da İstanbul’a ilk kez İstanbul Havalimanı ile beraber uçmaya başlamıştır. Aylık kargo uçuşları, ortalama 110-120 frekansta gerçekleşirken, yolcu uçuşları ise günlük 1300 frekans düzeylerinde gerçekleşmektedir. Açılışı takiben 10 aylık süreç sonunda Atatürk Havalimanı ve İstanbul Havalimanı toplam kargo hacminin yaklaşık %60’ı İstanbul Havalimanı üzerinden yapılmaktadır.

DHL Express’in tesislerinin 2020 sonuna kadar, Turkish Cargo’nun yeni terminalinin Mart 2021’e kadar faaliyete geçmesi planlanmaktadır. DHL, UPS ve FedEx Avrasya operasyonlarını, Avrupa, Asya ve Afrika’nın ortasında jeostratejik konumu nedeniyle doğal bir aktarma merkezi olan İstanbul Havalimanı’ndan gerçekleştirmeyi planlamaktadır.

İstanbul Havalimanı Kargo Şehri 1,4 milyon metrekarelik yüz ölçümü ve 1,5 milyon ton kargo işleme kapasitesi ile Türkiye ekonomisine büyük bir katkı sunacaktır. En önemlisi de İstanbul Havalimanı, Kargo Havayolu Park pozisyonuyla hacimsel ve operasyonel olarak Hong-Kong, Memphis, Dubai, Frankfurt havalimanlarının en büyük rakibi durumundadır. Kargo Şehri’nin diğer fazlarının da devreye girmesi, yeni pistlerin hizmete alınması ve uçuş frekanslarında sağlanacak artışla beraber 2021 yılında, İstanbul Havalimanı Kargo Şehrinin 5,5 milyon ton kargo elleçleme kapasitesine kavuşması öngörülmektedir.

Modern teknolojiyle donatılmış akıllı tesis ve binaları, özerk ve akıllı iş yönetim modeliyle İstanbul Havalimanı, geleceğin havalimanları konseptine yaptığı yatırımın meyvelerini yakın gelecekte toplamaya başlayacağına kimsenin şüphesi olmasın. Bu bakımdan İstanbul Havalimanı, sektörün en büyük oyunculardan biri haline gelecektir.