İstanbul Havalimanı Kapılarını Açtı!

2019 yılı, Türk havacılığında yepyeni bir dönemin başlangıcı olarak hatırlanacak. 3 Mayıs 2013’te 22 Milyar 152 Milyon Euro bedelle Cumhuriyet tarihinin en büyük ihalesi olarak startı verilen; 7 Haziran 2014’te temeli atılan İstanbul Havalimanı, 6 Nisan 2019 tarihinde tam kapasiteyle hizmete başladı.

5 şirketin bir araya gelerek oluşturduğu İGA isimli konsorsiyum tarafından inşa edilen ve 25 yıl boyunca aynı şirket tarafından işletilecek olan havalimanına ilk inişi 21 Haziran 2018’de Cumhurbaşkanı Erdoğan gerçekleştirmiş; 2 pist ve yıllık 90 milyon yolcu kapasiteli terminali ile havalimanının ilk fazının 29 Ekim 2018’de resmi olarak hizmete başlaması planlanmıştı.

Havalimanın adı, yeri, bölgedeki hakim rüzgarların yönü, Bulgaristan hava sahasına yakınlık durumu, kuş göçlerinin rotası üzerinde olup olmadığı, proje öncesi hazırlanan ÇED Raporu, inşa sürecinde işçilerin çalışma koşulları ve daha pek çok tartışma ve sansasyonun gölgesinde inşa edilen havalimanına taşınma işlemi önce 31 Aralık 2018’e ertelenmiş; bu esnada THY’nin yurt içi ve yurt dışı birkaç seferini İstanbul Havalimanı’ndan gerçekleştirmeye başlamasıyla kademeli bir geçiş süreci izleneceği duyurulmuştu. Daha sonra taşınma tarihi önce 3 Mart ardından da 6 Nisan 2019 olarak olarak revize edildi.

Nihayet “big bang” olarak adlandırılan ve 45 saat sürmesi planlanan büyük göç, beklenenden daha kısa sürede (33 saat) başarıyla tamamlanarak, İstanbul Havalimanı, IST koduyla resmi olarak faaliyetlerine başladı.

1800’den fazla çalışan görev aldığı ‘Büyük Göç’te, Atatürk Havalimanı’ndan İstanbul Havalimanı’na yaklaşık 47.300 ton ağırlığında malzeme taşındı. Bu yükü taşıyan tırlar, operasyon süresince, toplam 400 bin kilometre yol kat etti. Yani tırlar taşınma esnasında dünyanın çevresini 10 kez turlamaya eş değer bir yol kat etti.

Atatürk Havalimanı’ndan son yolculu sefer, THY tarafından 6 Nisan Saat 02:00’de İstanbul-Singapur arasında gerçekleştirildi ve Türk havacılığının temellerinin atıldığı yer olan Atatürk Havalimanı, ticari yolculu seferlere kapatıldı.

İstanbul Havalimanı’nda taşınma sonrası ilk sefer ise tıpkı 86 yıl önce o zamanki adı Yeşilköy Havalimanı olan Atatürk Havalimanı’nda olduğu gibi İstanbul-Ankara arasında yapıldı. İstanbul Havalimanı’na inen ilk özel havayolu Onur Air; ilk yabancı havayolu Oman Air oldu. Etihad’ın Abu Dabi-Düsseldorf seferini yapan Airbus A330’u, İstanbul Havalimanı`na mecburi iniş yapan (divert) ilk uçak oldu.

Istanbul Havalimaında 2020 Beklentileri! 

Tam kapasite ile hizmete başladıktan sonra ise İstanbul Havalimanı, uzun taksi süreleri, terminal içindeki yürüme yollarının uzunluğu ve şehir merkezinden raylı sistemle ulaşım imkanlarının olmaması gibi çeşitli tartışmaların gölgesinde faaliyetlerini sürdürdü ve 2019 yılını 12.7 milyon iç hat; 39. 8 milyon dış hat yolcusu olmak üzere toplam 52.5 milyon yolcu ağırlayarak kapattı. 73 havayolu şirketinin sefer gerçekleştirdiği havalimanı için 2020’de hedef 80 havayolunu aşmak olarak belirlendi.

İGA CEO’su Kadri Samsunlu, 18 Haziran 2020’de İstanbul Havalimanı’nda 3’üncü pistin hizmete gireceğini ve böylece yolcuların şikayetçi olduğu taksi sürelerinin normale ineceğini duyurdu. 2020’nin son çeyreğinde İstanbul Havalimanı metrosunun da hizmete girmesi planlanıyor.

Sabiha Gökçen`de Rekor Büyüme ve İkinci Pist Bilmecesi!

İstanbul’un Anadolu yakasında yer alan Sabiha Gökçen Havalimanı da son yıllarda yakaladığı büyüme trendini 2019’da da katlayarak sürdürdü. 1998’de temeli atılan ve 2001’de resmi olarak hizmete başlayan havalimanında, özellikle Pegasus’un yaptığı büyük atılım, Türk havacılık sektörünün gelişimi için atılan adımlar, hinterlandındaki bölgelerden gelen, beklentinin üzerindeki talepler de birleşince yolcu sayısı ve uçuş trafiğinde rekor düzeye artış meydana geldi.

Sabiha Gökçen Havalimanı, 2019 yılını 21.4 milyon iç hat; 14 milyon dış hat olmak üzere toplam 35.4 milyon yolcu sayısı ile kapatarak büyük bir sükse yaptı. Bu rakamlar Sabiha Gökçen’i, iç hat yolcu sayısı bakımından Türkiye’nin 1’inci; toplam yolcu sayısı bakımından 3’üncü havalimanı yaptı.

2020’nin ise Sabiha Gökçen için iyi başladığını söylemek pek mümkün değil. 7 Ocak’ta Sharjah’tan gelen Pegasus’a ait Boeing 737’nin pistten çıkması ve havalimanının yaklaşık 24 saat tüm uçuşlara kapanmasını; 5 Şubat’ta İzmir’den gelen Pegasus’a ait Boeing 737’nin pistte tutunamaması nedeniyle yaşadığı ve 3 kişinin hayatını kaybettiği kaza izledi. Bu iki olay havalimanı ile ilgili pek çok tartışmayı gündeme getirse de en çok öne çıkan detay, havalimanında ikinci pistin bir türlü bitirilememiş olması.

Herhangi bir kaza, kırım durumunda saatlerce tüm uçuş operasyonlarının durdurulması sonucunu doğuran ve Ulaştırma Bakanı Cahit Turan’ın ‘yorgun’ olarak nitelendirdiği havalimanındaki tek pist, geceleri yapılan kısıtlı sürelerdeki bakımlarla hizmet vermeye devam ediyor.

2014’te ihalesi yapılan ve 2015’te inşa edilmeye başlanan havalimanı 2’nci pistinin bir türlü bitirilememiş olması büyük bir tartışma konusu. Üstelik bu süre zarfında İstanbul Havalimanı’nın sıfırdan inşa edilmiş olması soru işaretlerini daha da artırıyor. 2020’de yaşanan kaza ve kırım olayları, ikinci pistin bitirilememesi durumlarının üzerine SHGM tarafından yapılan, “Halen devam etmekte olan bakım faaliyetleri ve yaşanan trafik yoğunluğu nedeniyle, İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı’na yerli/yabancı, tarifeli/tarifesiz, dönemsel/münferit olarak mevcut uçuş izinlerinin üzerine ilave frekans/yeni hat uçuş izin başvuruları bu aşamada Genel Müdürlüğümüzce uygun olarak değerlendirilemeyecektir” açıklaması, havalimanı için 2020 performansının bir miktar aşağı düşmesine neden olabilir gibi görünüyor. Sabiha Gökçen için 2020’de bir başka sürpriz karar da Türk Hava Yolları’ndan geldi. Havayolu, Sabiha Gökçen’den yaptığı tüm iç ve dış hat seferlerini alt markası Anadolu Jet’e devretme kararı aldı.

En Dakik Havalimanı!

Tek pistle yıllık 35 milyon yolcu seviyesine ulaşan Sabiha Gökçen, sürpriz bir başarıya da imza attı. İngiliz merkezli araştırma şirketi OAG’nin hazırladığı ve havalimanlarındaki operasyonların zamanında kalkış performanslarının incelendiği Havalimanı Dakiklik Raporu’nda (Airport Punctiality Report) yıllık yolcu sayısı 20 ile 30 milyon arasında olan havalimanları kategorisinde zirvede, yüzde 83,42 zamanında kalkış performansı (On-Time Performance) ile İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı yer almayı başardı. ABD`den Mineapolis ve Detroit havalimanları Sabiha Gökçen`i izledi. Listenin ilk 20 sırasını oluşturan havalimanları arasında Miami, Doha, Houston, Las Vegas, Tokyo Narita, Roma, Viyana, Boston, Sydney, Zürih var. Yolcuların sürekli rötar yaşadığı eleştirilerine maruz kalan ve olağanüstü boyutlarda artan uçuş trafiğini tek pistle yönetmeye çalışan havalimanının ‘en dakik havalimanı’ seçilmesi büyük bir sürpriz olarak yorumlandı.

Antalya Büyümeye Devam Ediyor!

Dünyanın en çok turist ağırlayan kentleri arasında yer alan ve her yıl yolcu sayısını düzenli olarak artıran Antalya Havalimanı, 2019 yılını, 7 milyon iç hat ve 28,6 milyon dış hat yolcusuyla kapatmayı başardı. Bu rakamlarla hem dış hat hem de toplam yolcu sayısı bakımından Türkiye’nin en büyük 2’nci havalimanı oldu.

Kente gelen turist sayısındaki artışa paralel olarak havalimanın kapasite artırımıyla ilgili terminal genişletme ve yeni ilave yatırımlarla ilgili ihale süreci de devam ediyor. Antalya Havalimanı’nda yolcu sayısının önümüzdeki süreçte artacağına kesin gözüyle bakılıyor.

Toplam yolcu sayısı bakımından, İstanbul Havalimanı, Sabiha Gökçen, Antalya ve Atatürk Havalimanı’nın ardından 13.6 milyon yolcu ile 5’inci sırada yer alan Ankara Esenboğa, 2019’da iç hatlarda yüzde 21 gibi ciddi bir kayıp yaşayarak 11.4 milyon yolcu ağırlayabildi. Dış hat yolcusunu yüzde 1 artırarak 2.3 milyona çıkarsa da bir önceki yıla göre toplam yolcu sayısının yüzde 18 azalmasına engel olamadı.

Ankara’nın hemen ardından gelen ve 2019’da 12.4 milyon yolcuya ev sahipliği yapan İzmir Adnan Menderes Havalimanı da iç hat yolcu trafiğinde 2018’e göre büyük bir düşüş yaşadı. Yüzde 15 kayıpla 2019’da sadece 9 milyon iç hat yolcusu ağırlayan havalimanı, dış hat yolcu sayısını ise yüzde 22 artırarak 3.3 milyona çıkardı.

Dalaman ve Milas Bodrum ise bir önceki yıla göre toplam yolcu sayısını artırmayı başaran az sayıdaki havalimanları arasında yer aldı. Türk havacılığındaki iç hat pazar daralmasından nasibini fazlasıyla alan havalimanları, dış hat yolcu sayısında yaşadıkları artışla bu kaybı dengeledi. Dalaman Havalimanı 2019’u 3.3 milyonu dış hat olmak üzere toplam 4.9 milyon yolcu ile kapatırken; Milas Bodrum Havalimanı ise 1.9 milyonu dış hat yolcusu olmak üzere toplam 4.3 milyon yolcu ile kapatmayı başardı.

Havalimanlarımız 2020`ye Nasıl Başladı?

Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü’nün Ocak 2020’ye ait uçak, yolcu ve yük istatistiklerine göre; Türkiye genelinde hizmet veren havalimanlarında iç hat yolcu trafiği 7.799.042, dış hat yolcu trafiği 6.131.774 oldu. Böylece söz konusu ayda direkt transit yolcular ile birlikte toplam yolcu trafiği 13.952.310 olarak gerçekleşti.

2019 yılının aynı döneminde iç hat yolcu sayısı 8.579.242; dış hat yolcusunun ise 5.469.813 olduğu göz önüne alındığında, iç hat yolcu sayısındaki düşüş ve dış hat yolcusundaki artış eğiliminin 2020 ile birlikte devam edeceğini öngörmek mümkün görünüyor.

Atatürk Havalimanın Kapanması TAV`ı Nasıl Etkiledi? 

2019 yılı içinde Atatürk Havalimanı’nın kapanmasının ardından, 1997 yılından bu yana havalimanını işleten TAV Havalimanları için de önemli bir devir kapandı.

Atatürk Havalimanı sonrasında, bugün için 7 ülkede 14 havalimanı işleten TAV Havalimanları’nın, cirolarının yüzde 59’unu oluşturan kendi hizmet şirketleriyle birlikte, 30 ülkede 100 havalimanında ayak izi bulunuyor.

Atatürk Havalimanı’nın kapatılmasıyla, TAV Havalimanları’nın da finansal durumunun nasıl olacağı büyük bir merak konusuydu. Şirket 2019’da İstanbul Atatürk Havalimanı hariç, yüzde 8 artışla 764 milyon Euro ciro elde etti.

20. yılını kutlayan TAV Havalimanları, bir önceki yıla göre yüzde 7 artışla 89,1 milyon yolcuya hizmet verdi. Şirketin devam eden faaliyetlerinden elde ettiği net kar yüzde 5 artış kaydetti.

Kenya’dan Şili’ye İsviçre’den ABD’ye, Batı Avrupa’dan Körfez ülkelerine kadar uzanan bir coğrafyada TAV İşletme Hizmetleri, BTA, ATÜ ve TAV Technologies hizmet şirketleri ile sektördeki varlığını sürdürüyor.

2019’da toplam 373 milyon Euro net kar elde eden şirketin, devam eden faaliyetlerinden elde ettiği net kar da yüzde 5 artışla 73 milyon Euro oldu. 2019 yılı içerisinde toplam 69,5 milyon Euro tutarında yatırım harcaması gerçekleştirildi.