Bu meteorolojik talihsizlik, Brandenburg Havalimanı projesinde ilk günden beri yaşananların yanında esamisi bile okunmayacak kadar normal karşılandı. Almanya’nın verimlilik konusundaki küresel itibarını zedeleyen Brandenburg Havalimanı projesine biraz daha yakından bakalım…

Brandenburg Havalimanı`na Nasıl Karar Verildi?

13 Haziran 1990’da Berlin duvarının yıkılmasıyla yeniden birleşen Almanya’nın başkenti Berlin’in ev sahipliği yaptığı 3 farklı havalimanı vardı. İkisi eski Batı Almanya’da yer alan Tegel ve Tempelhof diğeri ise eski Doğu Almanya’nın güneydoğusundaki Schönefeld.

1992`de hava trafiğini daha iyi yönetebilmek için, şehirde tek bir havalimanı olması gerektiğine karar verildi. Yeni havalimanı inşa edilip açılacak, diğerlerinin faaliyetlerine son verilecekti.

15 yıllık hazırlıktan sonra, 2006’da Schönefeld Havalimanı’nın yanındaki arazide, mevcut pistler ve diğer altyapılardan da yararlanılarak, maliyetlerden tasarruf edilebileceği düşüncesiyle yeni havalimanının inşa çalışmaları başladı. Yani başlangıçta her şey; bugüne göre çok farklıydı.

Tüm dünyanın kabul edip saygı duyduğu Alman disiplinini ve çalışkanlığı algısı, havalimanı inşaatı söz konusu olduğunda tamamen yerle bir oldu. Başkente yapılacak ihtişamlı havalimanı projesi tam bir yılan hikayesine döndü; tüm dünyanın gidişatını merakla takip ettiği bu proje Almanlar için adeta bir utanç vesikası haline geldi.

Açılış 6 Defa Ertelendi!

Brandenburg Havalimanı için açılış tarihi başlangıçta Ekim 2011 olarak duyuruldu. Ancak yaşanan çok çeşitli aksilikler nedeniyle açılış tarihi sırasıyla Haziran 2012, Mart 2013, Ekim 2013, Haziran 2017 ve son olarak da Ekim 2020 olarak revize edildi.

Açılış tarihinin Ekim 2020 olarak güncellendiğine dair yapılan açıklamada, projenin tamamlanabilmesi için 1 Milyar Euro daha ek bütçeye ihtiyaç duyulduğu bilgisi de yer aldı. 2006 yılında 2,83 Milyar Euro başlangıç ​​bütçesiyle başlanan projenin toplam maliyeti 7 milyar Euro`yu aştı. O gün için Almanların ruh halini özetleyen en iyi cümleyi, Lufthansa Yönetim Kurulu Üyesi Thorsten Dirks kurdu: ‘’Bu havalimanı muhtemelen hiçbir zaman açılmayacak!’’

Tüm bu erteleme süreçlerinde, Brandenburg’un Berlin`in tek havalimanı olması misyonundan uzaklaşıldı. Çünkü şehrin en büyük oyuncusu olan easyJet gibi hızlı büyüyen taşıyıcılar tarafından yoğunlaşan hava trafiği, beklenenden daha hızlı şekilde; özellikle son birkaç yılda çift haneli oranlarda büyüdü. 2017’de Berlin’e hizmet veren iki havalimanı Tegel ve Schönefeld, toplam 33,3 milyon yolcuya hizmet verdi. Brandenburg’un yıllık yolcu kapasitesi başlangıçta sadece 34 milyon olarak planlandı. Brandenburg`un bu büyüme trendine nasıl yanıt vereceği merak edilirken; Schönefeld Havalimanı’na, Brandenburg’un ek terminal binası statüsü verilme hamlesiyle, yeni havalimanının yıllık yolcu kapasitesi 40 milyonun üzerine çıkarılmış oldu.

Açılışın ardından 3 aşamalı bir plan dahilinde, iki uydu terminalinin de hizmete alınmasıyla yıllık yolcu kapasitesinin 50 milyon ve üzerine yükseltilmesi planlanıyor. Yani bu, iyi ihtimalle önümüzdeki 101-15 yıl boyunca havalimanında inşaatın süreceği anlamına geliyor.

Brandenburg Havalimanı Neden Gecikti?

Havalimanı projesi, Berlin ve Brandenburg gibi iki ayrı eyalet ve federal yönetimin katılımı sebebiyle bir karmaşa durumundaydı. Berlin ve Brandenburg eyaletlerinin her birinin projedeki hisseleri yüzde 37; federal hükümetin hissesi ise yüzde 26 olarak yola çıkıldı. Planlama başarısızlıkları, tasarımda meydana gelen değişiklikler, taşeron işçiliği gibi sorunlar işleri yavaşlattı. Başarısız özelleştirme girişimi, çevredeki evlerin, mağazaların, restoranların ve hatta kullanılmayan tren istasyonunun bile gürültü seviyesi konusundaki itirazları nedeniyle görülen tazminat davaları, 2,8 milyar Euro’luk başlangıç bütçesinin aşılmasına katkıda bulundu.

İnşaat planlama şirketi 2010 yılında iflas ilan etti. Angela Merkel ve 10 bin davetlinin katılacağı 3 Haziran 2012’deki açılış törenin, sadece 3 hafta kala yangın alarmları ve duman detektörleri ile ilgili yaşanan bir aksaklık nedeniyle iptal edildiği duyuruldu. Ama bunun buzdağının sadece görünen kısmı olduğu sonradan anlaşıldı. Çünkü o tarihten sonra havalimanının, çok büyük teknik hataların yapıldığı bir şantiye olduğu ortaya çıktı.

Alman Deutsche Welle`ye (DW) göre, havalimanında 90 kilometrelik kablo yanlış döşenmiş, 4.000 kapı yanlış numaralandırılmıştı. Yürüyen merdivenler çok kısaydı ve itfaiyenin acil durum hattı da hatalı kurgulanmıştı. Ayrıca havalimanının çatısının, olması gereken ağırlığın iki katı ağırlıkta olduğu bile iddia edildi. 2013 yılında, Avrupa Birliği, havaalanının uçuş rotaları için, Almanya`nın AB çevre koruma yasalarını ihlal edip etmediği konusunda bir soruşturma başlattı.

Bununla da kalmadı. Projede ciddi yolsuzluk iddiaları da gündeme geldi. 2015 yılında, Siemens, Bosch ve Deutsche Telekom birimi olan T-Systems`in havalimanındaki çalışmaları hakkında sahtekarlık iddiasıyla bir soruşturma başlatıldı. Alman medyasında, asıl problemlerin, etik ve ahlaki değerler ile hesap verebilirlik eksikliği olduğu yazılıp çizildi.

DW’nin iddialarından biri de havalimanı projesinin başında bir mühendis değil, sahtekarın olduğu yönünde. Bunu açıklayan bir itirafçının havalimanında zehirlenerek öldürüldüğü de iddialar arasında. Ancak bu hiçbir şekilde kanıtlanamadı. Ayrıca, havaalanı projesinin eski yöneticilerinden biri Imtech yangın koruma sistemi şirketinden 150 bin Euro rüşvet aldığı suçlamasıyla hapse atıldı.

Sınırlı proje yönetimi tecrübesine sahip politikacıların denetim kurulunu yönetmek göreviyle karar verici koltuklara oturtulması; hükümetin böylesine önemli bir altyapı projesinde ekstra masrafları karşılamak ve mali baskının bir kısmını ortadan kaldırmak için adım atacağının garanti edilmesi de projeyi arap saçına çeviren faktörler arasındaydı.

Berlin’i “fakir ama seksi” olarak nitelendiren eski Berlin belediye başkanı Klaus Wowereit, havaalanı fiyaskosunun da etkisiyle uzun süre istifaya zorlandı.

İnşaat şirketleri, taksi firmaları ve havalimanında yer alacak mağazaların sahiplerinin birçoğu, gecikmeler nedeniyle iflas etti. Bild Gazetesi, yaşanan bu gelişmelerin, Alman vergi mükelleflerine ayda 25 milyon Euro’ya mal olduğunu iddia etti. Almanlar tarafından, orta ölçekli mega proje için para çukuru benzetmeleri yapıldı.

Açılışın Ardından

Yapımı 14 yıl süren ve 9 yıl gecikmeli hizmete başlayan Brandenburg’un açılışına iklim değişikliği konusunda çalışmalar yapan protestocular damga vurdu. Çoğu penguen kıyafetleri giyen binlerce aktivist havalimanının açılışını terminalde yere oturarak protesto etti.

Açılış ile birlikte Berlin Schoenefeld Havaalanı, resmi olarak Brandenburg Terminal 5 (T5) olarak yeniden adlandırıldı. Schoenefeld’in IATA kodu da yeni havaalanına hizmet veren ek terminal binası rolüne uygun şekilde resmi olarak SXF’den BER’e dönüştürüldü.

Brandenburg, tüm eleştirilere rağmen, Almanya`nın hareketli başkentine hizmet etmek için fazlasıyla uygun görünüyor. Brandenburg, üç terminalinde (T1-T2-T5) yılda 40 milyondan fazla yolcuyu ağırlayabilecek. Ryanair ve Wizz Air dahil olmak üzere toplam 17 havayolu, eski Schoenfeld yeni Brandenburg Terminal 5`ten hizmet verecek. Tek başına Terminal 5, yılda 8-10 milyon yolcuyu ağırlayabilecek.

Brandenburg’un resmi açılışının ardından, havayolları kademeli olarak buraya taşındı. İlk inişleri 31 Ekim`de easyJet ve Lufthansa gerçekleştirdi. Yeni terminalden ilk kalkışı da 1 Kasım’da Londra’ya uçan easyJet yaptı. Katar Havayolları ve Türk Hava Yolları da Tegel Havalimanından Brandenburg T1`e taşınan ilk havayolları arasındaki yerini aldı.

T1 ayrıca 20.000 metrekareden fazla bir alanı kaplayan yaklaşık 120 mağaza, restoran ve hizmet birimine de ev sahipliği yapıyor.

Tegel Havalimanı Kapandı!

Brandenburg Havalimanı’nın hizmete başlamasının ardından; Berlin’in tarihi havalimanı Tegel, 8 Kasım’da kapılarını sonsuza dek kapadı. 60 yıl önce Tegel’e inen ilk ticari havayolu olan Air France, havalimanından son kalkışı da yapan havayolu oldu.

AF1235 sefer sayılı uçuşta, Air France’ye ait Airbus A320-200 (F-GKXP) Paris Charles de Gaulle Havaalanı’na gitmek üzere kalkışını yaptı ve havacılıkta bir dönem sona erdi.

Brandenburg’un dokuz yıllık gecikmeli açılması ile Berlin`in kalbinde yer alan küçük, tarihi havalimanı miladını doldurmuş oldu. 1948`de Almanya`nın başkentinin ana havalimanı olarak hizmet vermek üzere sadece üç ay içinde inşa edilen Tegel, yılda sadece 2,5 milyon yolcuya hizmet verecek şekilde tasarlanmıştı ancak havalimanı, 2019 yılında 24 milyon yolcuyu ağırladı.

Haziran ayında, COVID-19 ve uluslararası seyahat talebindeki düşüş nedeniyle iki ay süre ile geçici olarak kapatılan ve bir daha açılmayacağı düşünülen havalimanı son yolcularını tahmin edilenden birkaç ay sonra uğurlamış oldu.

Ticari havacılık hizmetlerine kapatılan Tegel, "Berlin TXL" adlı yeni bir araştırma ve sanayi parkına dönüştürülecek. Geniş plan aynı zamanda yeni konut alanları bir şehir parkı yapılmasını da içeriyor. Havalimanının ikonik terminal binası korunarak Beuth Üniversitesi için yeni bir kampüse dönüştürülecek.