Aviation Turkey: Söyleşimize savunma sanayi ve sivil havacılık alanlarında faaliyet göstermek üzere 1980 yılında kurulan ve Ağustos 2016’da ArGe Merkezi olarak akredite olan ONUR Mühendislik A.Ş.’nin bugünkü konumu, çalışan sayısı, müşterilerine sunmuş olduğu hizmetler, sahip olduğu teknoloji birikimi ve vizyonu hakkında bilgi alarak başlayabilir miyiz?

Noyan Dede: Öğrenme ve gelişim dolu bir 40 yıl diyebiliriz. Geldiğimiz noktada 130 kişilik ekibimizle Türkiye’nin görev kritik uygulamalar için sesli haberleşme sistemleri üreten uzmanıyız. Taahhüt işlerinden entegrasyona, devamında ise kendi sistemlerimize dönüşen bu yolculukta, bugün sistem tasarımı, yazılım geliştirme, üretim, entegrasyon ve satış sonrası hizmetler olmak üzere kendi sistemlerimizin ömür devri yönetimini üstleniyoruz. Vizyonumuz küresel olarak bu sistemlerin en büyük rekabetçilerinden biri olmak.

Aviation Turkey: Ülkemizde savunma sanayi ve kamu kurumlarına 40 yıldır hizmet vermekte olan ONUR Mühendislik’in 2019 yılında gerçekleştirdiği performans ve 2020 yılı hedefleri hakkında neler söyleyebilirsiniz?

Noyan Dede: 2019 yılı bizim için dönüm noktası oldu. Bu yıl içinde kritik bazı projelerimizi tamamladık, diğerlerinde de son düzlüğe girdik diyebilirim. Aynı anda sofraya birçok yemek koymak mühendislik ve sistem geliştirme işlerinde çoğu rakibimizin sahip olmadığı bir kabiliyet.

Tabii bir de 2019 yılının bizim için başka bir anlamı var. Yılın son döneminde, ilk kez hava trafik kontrolü amaçlı geliştirilmiş sesli haberleşme sistemlerimizi yurtdışı bir müşteriye teslim etmek üzere sözleşmemizi imzaladık.

Aviation Turkey: ONUR Mühendislik genel olarak savunma sanayi alanında hayata geçirdiği projelerle kamuoyunda bir farkındalık yaratmış durumda ancak son yıllarda milli imkanlarla askeri kullanım için geliştirmiş olduğunuz haberleşme çözümlerinin sivil havacılık alanında da kullanıma sunulmaya başlamasıyla Şirket cirosunda artık sivil havacılık satışları da kayda değer bir pay almaya başladı. Önümüzdeki dönemde Sivil Havacılık alanındaki yatırımları arttırarak ve cirodan daha fazla pay almasına imkan tanıyacak yeni bir yapılanmamız var mı? Bu konuda kısa ve orta vadedeki hedeflerinizi bizimle paylaşabilir misiniz?

Noyan Dede: Sivil Havacılık alanında; yurtiçinde Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) ile özellikle insansız sistemlerin yaygınlaşması sebebiyle ortaya yeni çıkan ihtiyaçlara ilişkin düzenlemeleri takip ediyoruz. Hava trafik kontrolü tarafında ise DHMI ile yerli ve milli sistemlerimizin daha da yaygınlaştırılması ve yurtdışına bağımlılığın azaltılması için görüşmelere devam ediyoruz.

Sadece havalimanlarımız için değil, hava trafik kontrol merkezleri ve insansız hava aracı trafiği için de projelerimizi sunmaya devam ediyoruz.

Yurtdışında güzel bir ivme yakaladığımız dönemde Covid-19 salgını uluslararası ticarete büyük darbe vurdu. Pozisyonumuzu koruyup dünyada salgının etkilerinin hafiflemesini bekliyoruz.

Aviation Turkey: ONUR Mühendislik’in devam eden başlıca ihracat faaliyetleri, Şirketin en önemli ihracat pazarları, buralarda halihazırda takip edilen ihale ve ihtiyaçlar ve ihracatın cirodaki payı hakkında bize neler söyleyebilirsiniz?

Noyan Dede: 2017’den beri kendi sistemlerimizin olgunluğu ile ihracata hazır durumunda fırsatları kovalıyoruz. Sistemlerimizin özelliklerine ve rekabet gücümüze çok güveniyoruz.

2019 yılında Fas krallığı sivil havacılık otoritesi ile imzaladığımız sözleşme ile de yurtdışındaki bilinirliğimizi arttırarak ihracat faaliyetlerimize hız kazandırmak istiyoruz.

Aviation Turkey: Ses Haberleşme Sistemleri, Hava Trafik Kontrol Sistemleri, Ağ Destekli Yetenek ve Haberleşme Sistemleri, Siber Güvenlik Sistemleri olmak üzere 4 temel faaliyet alanı bulunan ONUR Mühendislik, özellikle Hava Trafik Kontrol Sistemleri alanında Devlet Hava Meydanları İşletmeleri (DHMİ), Savunma Sanayi Başkanlığı (SSB) ve Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK)’nin ihtiyaçlarını sağlayan ana yüklenici olarak çalışma yetkinliğine sahip az sayıdaki firmalardan birisi konumundadır. Sivil ve askeri müşterilere yönelik Hava Trafik Kontrol Sistemleri alanındaki kabiliyetleriniz ve devam eden başlıca çalışmalarınız hakkında okuyucularımızı aydınlatır mısınız?

Noyan Dede: Hava Trafik Kontrol Sistemleri alanında ONUR markası ile yerli ve milli olarak tasarlayıp ürettiğimiz ses haberleşme, kayıt ve geri oynatma sistemlerimiz hem havalimanları hem de hava trafik kontrol merkezlerinin tüm ihtiyaçlarını kusursuz karşılayacak yetkinliğe sahip. Halihazırda ülkemizin oldukça yoğun askeri hava sahası haberleşmesi ONUR sistemleri ile yapılıyor. Bu da aslında yetkinliğimizin ulaştığı noktayı gösteriyor.

Sivil hava sahası kontrolü için de iddialıyız. Şu ana kadar kullanılan yabancı ekipmanlar yerine ülkemizde üretilen, 7/24 desteği verilen, kendi ekipmanlarımızı daha da yaygın kullanılması için görüşmelerimiz devam ediyor.

Bildiğiniz gibi sesli haberleşme sistemleri artık sayısal olarak Internet Protokolüne (IP) uygun şekilde çalışabilecek şekilde evriliyor. Daha çok yeni olan bu uygulama için ABD Ulusal Havacılık Dairesi (FAA) ve Avrupa Havacılık Birliği (EUROCONTROL) standartları ve kuralları yeni oluşturuyor. Biz ONUR Mühendislik olarak bu standartların hazırlanma çalışmasına yukarıdaki kuruluşların daveti ile katılıyoruz ve ülkemizi temsil ediyoruz. Sadece bu durum bile yetkinliğimizin seviyesini anlamak için yeterli olacaktır.

Aviation Turkey: Hava Trafik Kontrol Sistemleri ürün gamınızda yer alan ve hem sivil hem de askeri hava trafik güvenlik standartlarına uyumlu olan Mobil Hava Trafik Kontrol Kulesi (OMT-M2000) çözümünüz hakkında bize neler söyleyebilirsiniz?

Noyan Dede: Mobil Hava Trafik Kontrol Kuleleri günümüzde hava trafik kontrol alanında acil durumlarda veya özel etkinliklerde sıkça kullanılan sistemler. Kısaca bir taşıyıcı araç ile her yere taşınabilen ve 1 saat içerisinde operasyonel hale gelebilen hava trafik kontrol kuleleri. Şu anda Türk Hava Kuvvetleri envanterinde iki adet ONUR OMT-M2000 var. Yurtiçinde ve sınır ötesinde görevlerini başarı ile yerine getiriyorlar. Sistemlerin yurtdışı projelerde kullanımı için görüşmelerimiz devam ediyor.

Aviation Turkey: Hava trafik kontrol muhaberesi için geliştirdiğiniz yeni IP tabanlı Ses Haberleşme Sistemi (IP-VCS) OCS-NG4000 hakkında bize neler söyleyebilirsiniz?

Noyan Dede: Tamamen yerli ve milli üretim olan Ses Haberleşme Sistemi’mizin (OCS-NG4000)şu an kendi pazarında özellikleri ile en yetenekli, fiyatı ile en rekabetçi ürün olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz.

Şu an Türkiye’de 11’i sivil 37 havalimanında kullanılan bu sistemin ilk ihracatını da 2019 yılında kazandığımız ihale ile Fas Krallığı’ndaki 5 havalimanına gerçekleştiriyoruz.

Aviation Turkey: DHMİ ile Kasım 2015’de uluslararası rakipleri geride bırakarak imzaladığınız sözleşme altında Adana-Gaziantep-Siirt-Muş Havalimanları kuleleri için IP Tabanlı Ses Haberleşme (VCS) ve IP Tabanlı Kayıt ve Geri Oynatma Sistemi (VRS) tesis ederek DHMİ kullanımına sundunuz. Kesin kabulleri Ocak 2018’de tamamlanan proje ile milli imkanlarla askeri kullanım için geliştirmiş olduğunuz haberleşme çözümleri ilk kez sivil havacılık alanında kullanım bulmuştur. Söz konusu dört havalimanında kullanımda olan EUROCAE ED-137 standardı ile uyumlu VCS ve VRS’lere ilişkin kullanıcıdan ne gibi geri bildirimler alıyorsunuz?

Noyan Dede: Bu projeler ile DHMİ’ye ilk defa ED-137 standardına uyumlu yerli ve milli bir ürün verildi. Bu sayede DHMİ’de daha önce analog olarak kullanılan sistemler, IP tabanlı dijital ortamda, daha yalın ve işlevsel olarak toplanmış oldu. Genel itibari ile sahalardaki DHMİ Operatör ve bakımcı personelinden; ONUR VCS/VRS sistemlerinin özellikle kullanım, idame ve işletme anlamında büyük kolaylık ve ilave kabiliyetler getirdiğine yönelik geri dönüşler alınmaktadır.  

Bununla birlikte yerli bir firma olarak, sahalardaki her türlü destek ve iyileştirme talebine çok kısa sürede cevap verebiliyor olmamız da en önemli katma değerlerimizden biri.

Aviation Turkey: DHMİ tarafından 2018 yılında açılan ve 7 adet havalimanına VCS ve VRS tesisini kapsayan Yeni Nesil Ses Haberleşme ve Kayıt Sistemleri ihalesini yabancı firmaların TL bazında teklif talep edilmesi sebebi ile teklif vermeyi reddettikleri için tek yerli üretici olarak teklif veren ONUR Mühendislik kazanmış ve sözleşme; 19 Ekim 2018 tarihi itibari ile yürürlüğe girmişti. Söz konusu projede kurulum çalışmalarında gelinen son durum ve tesis edilen VCS ve VRS sistemlerinin teknik özellikleri hakkında okuyucularımızı aydınlatır mısınız?

Noyan Dede: Bu projemizde yoğun çalışmalarımızın ardından 7 havalimanı için teslimatlarımızı bitirdik. 2020 yılının başlamasıyla sistemlerimiz devreye alınmaya başlandı.

Havalimanlarımıza kurduğumuz Ses Haberleşme, Kayıt ve Geri Oynatma Sistemlerimizin çok fazla gelişmiş özelliği var. Birkaç tanesinden bahsedecek olursam; sistemler her türlü telefon ve telsiz ara yüzlerini destekleyebiliyor, telsiz sistemlerini telefon görüşmeleri ile eşleştirebiliyor, sistem bileşenlerinin ağ bağlantıları üzerinden farklı konulara kurulabilmesine imkan tanıyor, tüm görüşmelerin zaman etiketli olarak kaydına imkan veriyor.

Aviation Turkey: Türkiye’de 50’den fazla havalimanı olduğu gerçeğini göz önünde bulundurursak ilave havalimanlarına VCS ve VRS tesisi gündemde midir? DHMİ ile bu konuda devam eden herhangi bir çalışma veya görüşme var mıdır?

Noyan Dede: Çok güzel bir soru. Şu ana kadar IP tabanlı Ses Haberleşme Sistemimizi 11 sivil havalimanımıza kurduk. İhtiyaç halinde destek faaliyetlerini 7/24 sürdürüyoruz.

Kabaca 40 tane daha yeni havalimanımız var ve tabii ülkemizin bu alandaki uzmanı olarak hepsine talibiz. Gerek havalimanları gerek hava trafik kontrol merkezlerinde oluşabilecek ihtiyaçlar kapsamında DHMİ’den de diğer ülkelerin kendi üreticilerine verdiği gibi destek bekliyoruz.

Aviation Turkey: DHMİ tarafından işletilen toplam 11 havalimanında kullanıma girecek VCS ve VRS sistemlerine yönelik olarak ONUR Mühendislik tarafından DHMİ personeline verilen Fabrika Teknik Eğitimi hakkında bize neler söyleyebilirsiniz? Bugüne kadar kaç personel eğitim gördü? Bu eğitim ile DHMİ teslimatı yapılan VCS ve VRS’lerin tüm bakım ve idame işlemlerini kendi başına yapabilecek seviyeye ulaştı mı? 2020 yılı için planlanan eğitimler hakkında bize neler söyleyebilirsiniz?

Noyan Dede: Gerçekleştirilen projeler kapsamında tüm meydanlarda konuşlu bakım personeline sisteme ilişkin bakım eğitimleri verildi. Buna ek olarak kullanıcı operatörlere de kullanıcı seviyesi eğimler verildi.  

Aviation Turkey: ONUR Mühendislik olarak Türkiye’de sivil havacılık alanında halen üzerinde çalıştığınız diğer projeleriniz hakkında okuyucularımızı aydınlatır mısınız?

Noyan Dede: DHMİ’ye karşı sorumlu olduğumuz 4+7 havalimanı projemizden bolca bahsetmiştik. Yine DHMİ’nin hava trafik kontrol merkezleri modernizasyon projesine talibiz ve bu konuda yerli ve milli çözümleri olan firmalara pozitif ayrımcılık yapılmasını bekliyoruz. Sistemlerimiz, halihazırda tüm ülkemizin askeri hava sahasının kontrolünde kusursuz bir başarı sergiliyor. Bu kabiliyetimizle sivil alanda da kendimizi kanıtlamak istiyoruz.

Aviation Turkey: Sivil havacılık alanında daha önce Irak, Erbil Havalimanı’nda tüm seyrüsefer sistemlerini tedarik edip entegre ettikten sonra müşteriye kuleyi çalışır vaziyette teslim etmiştiniz. Geçen süre zarfında yurt dışında benzer projelere imza attınız mı?

Noyan Dede: 40 yaşındayız. Bu 40 senede çok ciddi tecrübeler edindik. Taahhüt işleri ile başlayan yolculuğumuz, sonrasında entegrasyona, ardından kendi sistemlerimizi geliştirmeye kadar uzandı.

ONUR baştan sona bir havalimanındaki tüm sistemlerin entegrasyonunu gerçekleştirebilecek bilgi birikimine sahip dünyadaki sayılı firmalardan biri. Bu alanda son olarak Sabiha Gökçen Havalimanı’nın mevcut ve yeni pistinin ILS sistemlerinin entegrasyonunu üstlendik ve projemiz devam ediyor.

Yurtdışında da seyrüsefer sistemleri üreticileri ile ONUR’un entegratör rolünü üstleneceği ortaklık arayışlarımız sürüyor.

Aviation Turkey: Şirketin halihazırda devam eden veya takip ettiği yurt dışı projeleri hakkında bilgi verir misiniz?

Noyan Dede: Biraz önce bahsettiğim üzere Fas Krallığı’nda devam eden bir projemiz var. Konu ihracat bizim için önemli bir adım. Bu başarı ile artık birçok ihalenin yeterlilik isterini karşılıyoruz. Adil bir rekabet durumunda küresel olarak her coğrafyada son derece rekabetçi olabileceğimizi biliyoruz. Bu nedenle, ilk etapta Doğu Avrupa, Türki Cumhuriyetler ve Orta Doğu olmak üzere şartlarımıza uyan her türlü ihaleyi takip ediyoruz.

Aviation Turkey: Şirketin Siber Güvenlik sistemleri alanındaki yetkinliği ve devam eden çalışmaları hakkında kısaca neler söylemek istersiniz?

Noyan Dede: Daha önceki kısımlarda da bahsettiğim üzere haberleşme sistemlerinin IP tabanlı bir yapıya geçirilmesi kullanım kolaylığı ve esnekleği kazandırmakla beraber bu sistemleri siber tehditlere karşı daha “hassas” hale getirmektedir. Bu sebeple, çok fazla detay verememekle beraber, kullanıcılarımızdan geliştirilen sistemlerin siber tehditlere karşı daha dayanıklı hale getirilmesi yönünde gelen talepler kapsamında yeni yetenekler üzerinde çalışıyoruz.

Aviation Turkey: Ağustos 2016’da ArGe Merkezi olarak sertifikalandırılan ONUR Mühendislik A.Ş.’nin ArGe’ye bakışı, ArGe personel sayısı, ArGe çalışmalarına ayırdığı kaynağın tutarı ve devam eden ArGe çalışmaları hakkında bilgi verebilir misiniz?

Noyan Dede: Firmamız tarafından gerçekleştirilen projelerin pek çoğu AR-GE projesidir. Bu projelerle ortaya çıkan ürünlerin tamamı özgün ürünler olup alınlarında çok ciddi yenilikçi yetenekleri barındırıyorlar.

Devam eden AR-GE çalışmalarımızın büyük bir bölümü de daha önceden bahsettiğim ürünlere ilişkin siber güvenlik kabiliyetlerinin kazandırılması üzerine kurulu.

Aviation Turkey: ONUR Mühendislik’in gelecek 10 yıla ilişkin beklenti ve hedefleri hakkında neler söyleyebilirsiniz? 

Noyan Dede: Önümüzdeki 10 yılda sektöründe bölgesel bir güç merkezi, küresel olarak da marka farkındalığı ve değeri kazanmış bir rekabetçi olmak istiyoruz.

İçimizde de daha kısa tasarım-üretim-teslimat döngüsü yakalamayı hedeflerken, müşteri memnuniyetinin daha da üst seviyelere çekmeyi hedefliyoruz.

Aviation Turkey: ONUR Mühendislik A.Ş.’nin 2020 yılında yurtiçi ve yurtdışı Fuarlara katılımı hakkında neler söyleyebilirsiniz? Ziyaretçilerinize ne gibi sürprizleriniz olacak?

Noyan Dede: Yurtiçinde önceliğimiz IDEF fuarı ancak malumunuz bir sonraki fuar 2021 yılında.

Yurtdışındaki planlı katılım sağladığımız fuarlar ise maalesef Covid-19 salgını sebebiyle iptal edildi.

Aviation Turkey: Eklemek istediğiniz herhangi bir husus veya okuyucularımıza iletmek istediğiniz herhangi bir mesajınız var mı?

Noyan Dede: Ülkemizde yerli ve milli çözümlerin desteklenmesi adına en dik duruşu Savunma Sanayii Başkanlığımız gerçekleştirmekte ve bu duruş sayesinde irili ufaklı pek çok kuruluş, ve en önemlisi ülkemiz, alanında özgün ve katma değerli ürün kazandı. En büyük dileğimiz; diğer kamu kurumlarının da tedarik planlaması yaparken aynı hassasiyet ile yerli ve milli ürünlere öncelik tanıması.